Công việc chuẩn bị máy in offset bao gồm các thao tác nhằm chuyển đổi qua việc in
bài kế tiếp khi công việc in trước đó chuẩn bị kết thúc hay đã kết thúc.
Việc chuẩn bị máy in offset chỉ hoàn tất và kết thúc khi các tờ in mới trên
bàn ra giấy có chất lượng đạt yêu cầu.
Trách
nhiệm của từng thành viên trong một nhóm thợ in phải khác nhau trong
suốt quá trình chuẩn bị máy tuỳ theo công việc in cụ thể. Để việc chuẩn
bị máy đạt hiệu quả cao cho ra các sản phẩm in offset chât lượng thì các
vật liệu in cho công việc in kế tiếp phải được chuẩn bị sẵn sàng đâu
vào đó khi công việc in trước đó vừa kết thúc.
Việc
chuẩn bị chu đáo cho quá trình chuẩn bị máy nghĩa là phải có các vật
liệu cần thiết tại các đơn vị in tại thời điểm cần thiết. Các bản in nên
chuẩn bị sẵn sàng và kiểm tra trước,các tấm cao su phải được bố trí sắp
đặt để khi cần có thể lấy ra và lắp trên ống cao su, chuẩn bị sẵn các
tờ bọc lót đã được đo và cắt xén phù hợp để bọc các ống cao su. Giấy in,
mực in và dung dịch làm ẩm cũng nên được kiểm tra lại và chuẩn bị sẵn
sàng. Nếu có nhu cầu cần thay đổi một màu in nào đó thì các chất tẩy rửa
nên được chuẩn bị sẵn tại máy in offset.
Để
việc chuẩn bị máy in offset có hiệu quả là người thợ in phải nắm rõ công việc
của mình và có sự phối hợp với nhau trong suốt quá trình in theo trách
nhiệm đã được phân công. Trách nhiệm này thuộc về người trưởng máy,
người phải biết cách tổ chức và giám sát đội ngũ của mình. Mỗi người thợ
khi được tổ chức phân công tốt sẽ biết họ phải làm gì và làm điều đó
vào lúc nào. Ví dụ, hai người thợ in có thể làm nhiệm vụ thay bản và tấm
cao su, nhưng công việc chỉ hiệu quả khi một người thợ làm chính và một
người phụ trên từng đơn vị in.
Trong
suốt quá trình chuẩn bị máy in offset cần phải tốn một số tờ in để chạy thử, do
đó không thể giảm các tờ in thử xuống tới mức thấp nhất để hoàn tất gấp
rút việc chuẩn bị máy in. Và trong suốt quá trình chuẩn bị máy in offset, máy
in được chạy ở vận tốc được thiết lập từ trước, ví dụ như khoảng 6000
tờ/giờ. Khi bắt đầu in sản lượng thì vận tốc in sẽ được tăng lên tới vận
tốc khoảng 2/3 tốc độ tối đa và tăng dần khi cần thiết, để đảm bảo cho máy in offset có độ bền cao người ta chỉ chạy khoảng ¾ tốc độ tối đa.
1.CÁC CÁCH CHUẨN BỊ MÁY IN OFFSET
Quá trình chuẩn bị máy in offset có thể được chia làm ba cách: chuẩn bị máy ở mức đơn
giản, chuẩn bị máy cục bộ và chuẩn bị máy lại toàn bộ.
Việc
chuẩn bị máy đơn giản thường được thực hiện trên các máy in một màu
dùng để in sách và các mẫu biểu. Công việc chỉ bao gồm việc thay bản,
mực in còn lại trên máng; canh chỉnh lô máng mực và hệ thống làm ẩm;
thay đổi khổ giấy …
Việc
chuẩn bị máy in cục bộ xảy ra trên các máy in một màu và hai màu dùng
để in 4 màu. Sau khi in xong hai màu đầu tiên máy in được dừng lại và
rửa sạch các hệ thống cấp mực; lắp các bản in mới lên; các tấm cao su và
các tờ bọc ống có thể được giữ nguyên. Các tờ in ở bàn ra giấy được lấy
ra và đưa vào bàn nạp giấy, các thông số về tay kê ở bàn nạp giấy hoặc
ra giấy không cần phải thiết lập lại.
Sau khi rửa xong hệ thống cấp mực thì cho mực in mới lên máng mực và canh lại cho màu in mới.
Cách
thường được áp dụng nhiều nhất là chuẩn bị máy in offset một cách toàn bộ từ
đầu đến cuối, bao gồm tất cả các bước cần thiết để bắt đầu cho một công
việc in mới hoàn toàn. Tiến hành rửa máy toàn bộ đối với máy in một màu
và hai màu; nếu in trên máy in 4 màu cũng sử dụng lại chính 4 màu in
trước và không cần phải rửa hệ thống cấp mực tại các đơn vị in. Việc rửa
máy hay rửa hệ thống cấp mực thường dựa vào công việc in trước đó. Bản
in và các tờ bọc ống được thay đổi và tiến hành lau sạch bề mặt tấm cao
su. Các thông số thiết lập cho bàn nạp giấy, các tay kê và bàn ra giấy
thường được thay đổi.
2.CÁC THAO TÁC TRONG CHUẨN BỊ MÁY IN OFFSET
Các
bước tiến hành trong quá trình chuẩn bị máy in offset thường phụ thuộc lớn vào
các thông số thiết lập sẵn của những người vận hành máy in. Tuy nhiên,
nên tuân thủ một qui trình chuẩn bị đã được thiết lập sẵn. Việc chuẩn bị
máy in tốt sẽ giúp giảm thời gian dừng máy giữa chừng và tăng năng suất
in. Bên cạnh đó cần phải áp dụng chế độ bảo trì thích hợp, kiểm tra
chính xác các công đoạn trước in, kết hợp với việc giảm thời gian dừng
do nhưng nguyên nhân khách quan khác như lỗi vật liệu hoặc lỗi do kế
hoạch sản xuất.
Có
nhiều phương pháp làm giảm thời gian dừng máy in offset nhưng cách tốt nhất
vẫn là phối hợp hiệu quả giữa các người thợ in trong cùng một ca. Cần
phải xem việc chuẩn bị in giống như điểm dừng tiếp nhiên liệu của cuộc
đua xe thể thao Công thức 1.
Việc chuẩn bị máy bao gồm các bước sau:
- Đọc kỹ lệnh sản xuất.
- Kiểm tra bài mẫu, bản in, giấy in và mực in có tương thích với yêu cầu không?
- Canh chỉnh cơ học việc vận chuyển giấy.
- Bọc ống và lắp các bản in
- Kiểm tra các tấm cao su mới nếu cần.
- Chuẩn bị các hệ thống làm ẩm.
- Chuẩn bị cho hệ thống cấp mực.
- Kiểm tra lại một lần nữa.
- In các tờ in thử
- Kiểm tra các tờ in thử
- Kiểm tra lại việc định vị, chồng màu các hình ảnh in, chất lượng tờ in và màu sắc.
- Duy trì màu sắc ổn định.
Từ
bước 9 đến bước 11 cần được lặp đi lặp lại cho đến khi in được một tờ
in có chất lượng mà khách hàng chấp nhận. Tờ in đó thường được gọi là tờ
in chuẩn.
Trước
khi bắt đầu chuẩn bị cho lần chạy máy kế tiếp, giấy in của công việc in
trước được lấy ra khỏi bàn ra giấy, các bản in được lấy ra và được cất
giữ để có thể dùng đến sau này. Các tấm cao su bị hỏng thì cũng cần phải
được thay mới. Nếu có thay màu in thì phải rửa lại hệ thống cấp mực và
cũng có thể rửa luôn cả hệ thống làm ẩm.
2.1 Rửa hệ thống cấp mực.
Bước
đầu tiến trong việc rửa hệ thống cấp mực là lấy hết mực in không còn in
ra khỏi máng mực. Người thợ in sẽ dùng một con dao mực cẩn thận lấy mực
in ra khỏi máy. Nếu mực in đã để trên máng vài tiếng đồng hồ thì nên bỏ
luôn. Lưu ý: sử dụng một con dao mực bằng nhựa plastic thay vì bằng kim
loại khi lấy mực in ra khỏi máy trong hệ thống cấp mực tự động. Dùng bộ
phận tự động rửa hệ thống cấp mực là cách nhanh nhất để lấy mực in ra
khỏi lô. Khi rửa hệ thống mực, cần sử dụng các dung môi thích hợp. Thông
thường, việc rửa hệ thống cấp mực còn sử dụng hai loại dung môi. Dung
môi thứ nhất là dung môi hoà tan được với nước để loại bỏ các chất dơ,
keo và các chất thay thế cồn, dung môi thứ hai dùng để rửa sạch dung môi
thứ nhất, để không còn dung môi còn lại nào bám trên các lô mực. Nên
chú ý đặcbiệt đến hai đầu lô vì đây là nơi mực in sẽ tích tụ và đóng
thành lớp trongsuốt quá trình chạy máy. Chú ý: không được lau chùi hai
đầu lô hay bất kỳ chỗ nào của hệ thống cấp mực bằng tay trong khi đang
chạy máy. Nếu rửa thật sạch hệ thống cấp mực thì có thể dùng máng mực
lúc trước in màu đen để in màu vàng mà không xảy ra vấn đề gì trong việc
nhiễm mực in trước đó. Nhà sản xuất lô mực sẽ khuyến cáo sử dụng các
dung dịch rửa lô thứ hai nào là phù hợp với sản phẩm của họ. Kiểm tra để
đảm bảo rằng nhà sản xuất lô cung cấp một tờ ghi các dữ liệu an toàn
cho vật liệu (MSDS) với mỗi dung dịch hoá chất được dùng; một tờ MSDS sẽ
cung cấp thông tin chi tiết về việc sử dụng các hoá chất, xử lý pha hoá
chất và lưu trữ.
2.2 Rửa hệ thống làm ẩm.
Thông
thường, các dung môi mực không được sử dụng để chùi rửa hệ thống làm
ẩm, tuy nhiên trên các hệ thống lô cồn mới ta có thể dùng dung môi này
để lau các lô làm ẩm và rửa lại bằng cồn.
Đối
với hệ thống làm ẩm bằng nước dùng lô nỉ, các lô nỉ có khả năng thấm
hút các dung môi mực nên phải được chùi rửa bằng các chất tẩy rửa thích
hợp, sau đó được rửa sạch lại toàn bộ. Việc thay các lô nỉ làm mất rất
nhiều thời gian mà người thợ in sẽ phải canh chỉnh lại. Các lô bị dơ có
thể được giặt sạch và thay đổi trong suốt quá trình chạy máy. Các lớp
phủ bọc ni phải được gắn vào một cách cẩn thận. Lớp nỷ bọc nên có độ
chặt đồng đều dọc theo chiều dài lô và lớp bọc đều ở hai đầu lô phải hơi
dư một chút, và khi xiết lại thì hai đầu lô phải phẳng đều không bị
lỏng dây.
Mỗi
lần lấy một lô nào đó ra khỏi máy in offset thì khi lắp lại vào máy phải theo
đúng hướng của hai đầu lô lúc lấy ra. Nếu đảo hai đầu lô sẽ làm tờ in bị
cuộn tròn hay lớp phủ bằng ni sẽ bị trượt.
2.3 Chuẩn bị bản in để cất giữ.
Với
một vài loại bản in, khi máy in offset dừng lại lâu hơn một vài phút thì cần
phải được lau keo (ở phần này,cụm từ “keo” có liên quan đến chất tráng
phủ - một phần đặc tính hoá học của bản in, có thể là gôm arabic hay một
chất khác tương đương) nhà sản xuất bản in có thể khuyến cáo sử dụng
các chất phù hợp cho việc lau chùi và bảo dưỡng bản in. Chỉ nên sử dụng
chất phủ bản được nhà sản xuất khuyến cáo. Ví dụ: nếu dùng keo axít gốc
nhựa đường (AGF) có thể gây ra hiện tượng mất phần tử in trên bản. Một
lớp keo mỏng được sản xuất để phủ bề mặt bản in để chống lại sự oxi hoá
có thể dẫn đến hiện tượng bắt mực tại những phần tử không in trên bản.
Một bản in được lau keo sẽ dễ in nhanh hơn là bản in chưa được lau keo.
Phủ keo để bảo vệ bản in trong khi vẫn còn gắn trên ống bản là việc làm
khó khăn vì bị hạn chế không gian làm việc do đó cần phủ nhanh một lớp
keo lên bản in còn đang được lắp trên ống bản, sau đó người thợ in có
thể hoàn tất việc phủ keo cho bản in bằng cách đặt bản in lên trên một
bàn làm việc lớn hơn và lau keo kỹ lại. Thông thường, một bản in đã lắp
trên máy trước tiên sẽ được lau bằng một miếng bông đá đã được thấm ướt
keo trong một dung dịch pha với nước. Sau đó toàn bộ bề mặtbản in nên
lau đều bằng một miếng vải mềm đã được thấm ướt. Khi lau bản in bằng một
lượng keo hợp lý thì sẽ không ảnh hưởng đến các phần tử in trên bản vẫn
còn đang dính mực. Khi lau keo quá nhiều thì keo sẽ dính vào phần tử in
như một lớp phủ dày lên đó và trở nên không thấm hút dung môi và xảy ra
hiện tượng mất phần tử in do lau keo quá nhiều. Khi để keo khô thành
một lớp mỏng và đều thì bề mặt bản in được lau bằng một dung môi hoà tan
để lột lớp mực ra khỏi phần tử in và dùng giấy phủ bản in lại để không
bị trầy xướt.
2.4 Chuẩn bị bài mẫu
Bài
mẫu, bản in, giấy và mực in cần được kiểm tra đối chiếu với kế hoạch
sản xuất, nếu có bất kỳ sự khác biệt nào trưởng máy phải báo ngay cho bộ
phận giám sát in. Thông thường việc kiểm tra này đuợc tiến hành trước
khi kết thúc công việc in trước đó như là một phần của khâu chuẩn bị
trước in.
2.5 Xử lý cơ học việc vận chuyển tờ in
Thiết
lập các thông số cho việc vận hành tờ in là một quá trình mất nhiều
thời gian. Nếu phải thay đổi độ dày và khổ giấy in thì tất cả các thông
số thiết lập phải được chỉnh lại tuỳ theo từng công việc in. Một số máy
in thế hệ mới có các thiết bị canh chỉnh tự động tờ in.
Dưới đây là mô tả các bước thường được tiến hành trong việc canh chỉnh, vận hành tờ in trên máy in khi thay đổi giấy in.
1. Đặt bàn nạp giấy và giấy in vào đúng vị trí trên máy in offset.
2.
Canh chỉnh các bộ phận của đơn vị tách tờ in như thiết bị điều chỉnh độ
cao chồng giấy, các miếng chặn mép giấy, các chổi lông tách giấy và các
lưỡi gà, các đầu hút đuôi giấy, các đầu hút đá giấy và các đầu thổi
khí.
3.
Canh chỉnh các bộ phận trên bàn xuống giấy: các lô đá giấy, bộ phận
kiểm tra đúp giấy, các bộ phận vận chuyển tờ in đến các tay kê đầu như
các lô dằn, các dây băng truyền và bánh xe chổi lông, các bộ phận hút
chân không và các thiết bị kiểm tra sự xuống sớm hay xuống trễ của tờ
in.
4. Canh chỉnh các tay kê đầu và các tay kê hông.
5.
Thiết lập các nhíp bắt giấy và điểm dừng của ống ép. Nếu cấn thiết sẽ
bù vào việc tờ in bị giãn ở đuôi giấy trên máy theo các sự chỉ dẫn của
nhà sản xuất máy in.
6. Thiết lập áp lực của ống ép phù hợp với độ dày của vật liệu in.
7. Cho một tờ in đi quamáy để thiết lập các thanh vỗ, là các thiết bị hỗ trợ cho việc ra giấy và thời gian để mở miệng nhíp.
Các
bước này cần được lập đi lập lại đến khi tờ in đi qua máy in offset một cách ổn
định. Những canh chỉnh bổ sung thứ yếu cho tay kê hông và bàn nạp giấy
cần thiết cho việc canh chồng màu saunày.
2.6 Lắp bản in
Các
bước để lắp bản in đều khác nhau, phụ thuộc vào khổ máy in offset và máy in có
hay không có trang bị bộ phận lên bản tự động hoặc bán tự động. Trong
nhiều trường hợp, người thợ in sẽ đưa bản in đưa cho một người khác đang
đứng giữa các đơn vị in để lên bản. Không có nguyên tắc gì được áp dụng
vì tất cả các người thợ in cần phải biết cách sử dụng an toàn trong khi
điều khiển nhấp máy để lên bản in.
Các thao tác cơ bản nên tuân thủ quy trình dưới đây:
· Kiểm tra các yêu cầu của công việc in để lắp bản in phù hợp lên máy.
· Kiểm tra độ chính xác của quá trình phơi bản và chất lượng bản in.
· Đo
độ dày bản in bằng thước Panme xác định độ dày và chuẩn bị các tờ bọc
ống. nếu cần phải thay đổi công việc in thì yêu cầu có sự bọc ống cho
phù hợp.
· Kiểm
tra làm sạch bề mặt ống bản và mặt sau của bản in. Điều chỉnh ống bản
và nẹp bản để trả chúng về vị trí ban đầu hoặc về vị trí zero.
· Lắp bản in và tờ bọc ống lên ống bản
Các bước cơ bản của việc canh chỉnh bản in (bắn bản) như sau:
· Nếu
như trên máy in không có các thước canh hay các dấu định vị thì dùng
một cây viết chì vạch một đường thẳng từ bản in đến thân của trục ống
hay đến rãnh chia.
· Xác
định độ dịch của bản trên ống bản để tạo ra được vuông góc cho hình ảnh
in với tờ in. Vẽ một nhóm dấu móc mới trên thân ống hoặc rãnh ống. Lưu
ý: nếu lạm dụng việc bắn bản nhiều quá sẽ làm rách bản in.
· Giảm áp lực xiết trên các chốt ở đuôi bản để bản in có thể tự kéo về phía cạnh đã được xác định.
· Dùng các chốt bên hông ống bản để đẩy đuôi bản qua một bên với một khoảng cách bằng với độ dịch ống bản được thực hiện ở bước 3.
· Xiết các chốt ở đầu bản để kéo bản in về phía của các dấu móc đã được vẽ.
· Xiết chặt các chốt ở đuôi bản in.
Có 3 điều này cần lưu ý khi lắp bản in là:
· Sử dụng đúng loại giấy bọc ống và kiểm tra độ dày của vật liệu bọc ống.
· Đảm bảo các ốc xiết căng bản phải đều lực và bản in phải áp sát lên ống bản.
· Canh
bản in theo các dấu và mốc định vị trên ống bản. Nếu cần thiết có thể
định vị lại cho bản in đã được lắp trên máy. Nếu phần tử in không vuông
góc với các cạnh tương ứng trên tờ in hoặc không chồng vào các màu in
trước đó thì cần phải canh lại bản in. Việc canh lại vị trí bản in thì
luôn luôn tốt hơn là việc điều chỉnh các tay kê đầu.
Lên bản in tự động. Trong
những năm gần đây, các nhà sản xuất máy in đã trang bị trên các máy in
thiết bị lên bản tự động hoặc bán tự động. Việc sử dụng một cách chính
xác thiết bị lên bản này có liên quan đến các mức độ tự động hoá khác
nhau của các thiết bị, tuỳ thuộc vào các nhà sản xuất máy in. Do đó cần
phải tham khảo sự hướng dẫn trong việc vận hành cụ thể từng thiết bị.
Các bước cơ bản khi vậnhành một hệ thống lên bản tự động là:
· Người thợ in đưa các bản in mới lên hộp chứa.
· Người thợ in xác định đơn vị in nào cần lắp bản mới và ấn nút bắt đầu quá trình lên bản.
· Thanh chắn an toàn tựđộng mở ra và nẹp đuôi bản in được quay hướng về ống bản.
· Nẹp bản mở ra, bản cũđược rút ra khỏi ống bản và đi vào khay chứa.
· Bản in mới sẽ rời khay chứa được đưa vào vị trí thanh nẹp bản và được gắn lên ống bản.
· Nẹp bản khép lại, thanh đưa bản trở về vị trí ban đầu và thanh chắn an toàn đóng lai.
Không phải lúc nào cũng cần thay tấm cao su và tờ bọc ống trong quá trình
chuẩn bị máy. Đối với công việc in 4 màu số lượng lớn va đòi hỏi chất
lượng cao thì nên thay cao su khi phát hiện có tấm cao su đã bị hỏng,
nếu không sẽ mất rất nhiều thời gian cho việc thay cao su mới.